Luật Đầu tư theo mô hình đối tác công tư được kỳ vọng sẽ là cơ sở pháp lý để quản lý và điều hành thống nhất các hoạt động góp vốn đầu tư theo phương thức đối tác công tư (PPP); đồng thời, quy định rõ hơn các cơ chế, phương án thu hút, đảm bảo góp vốn đầu tư thông qua công cụ hỗ trợ, bảo đảm, bảo lãnh của Chính phủ…
Hợp tác công-tư còn nhiều bất cập
Theo Bộ Kế hoạch và Đầu tư, hoạt động đầu tư theo hình thức đối tác chiến lược công tư lúc bấy giờ được quy định tại Nghị định số 15/2015/NĐ-CP về góp vốn đầu tư theo mô hình đối tác chiến lược công tư (Nghị định 15), Nghị định số 30/2015/NĐ-CP hướng dẫn 1 số ít điều của Luật Đấu thầu về lựa chọn nhà đầu tư (Nghị định 30) và một số ít thông tư, văn bản hướng dẫn có liên quan.
Tại thời gian ban hành, hai Nghị định này được kỳ vọng sẽ tạo đột phá trong thu hút nguồn vốn góp vốn đầu tư từ xung quanh vị trí tư nhân (đặc biệt là từ các nhà góp vốn đầu tư nước ngoài) vào góp vốn đầu tư tăng trưởng hạ tầng quốc gia. Tuy nhiên, trong thực tiễn đã cho {chúng ta biết|đã cho chúng ta thấy|đã cho thấy} đến thời gian này, số lượng dự án triển khai theo quy định tại Nghị định 15 và Nghị định 30 không nhiều, hầu hết vẫn trong giai đoạn sẵn sàng đầu tư.
Những dự án Bất Động Sản trong tiến độ xây dựng hoặc vận hành hầu hết là các Dự Án BĐS chuyển tiếp từ khung pháp lý cũ. Cụ thể như Nghị định 108/2009/NĐ-CP về đầu tư theo phương thức hợp đồng xây dựng-kinh doanh-chuyển giao, hợp đồng xây dựng-chuyển giao-kinh doanh (BTO), hợp đồng xây dựng-chuyển giao (BT).
Qua các báo cáo giải trình thanh tra, kiểm toán đối với những dự án Bất Động Sản BOT, BT và nhất là Báo cáo giám sát của Ủy ban Thường vụ Quốc hội đối với những dự án BOT giao thông, một số ít bất cập của những dự án Bất Động Sản BOT, BT thực hiện theo Nghị định 108/2009/NĐ-CP như: hầu hết các dự án BOT, BT được triển khai truy thuế kiểm toán đều áp dụng hình thức chỉ định thầu để lựa chọn nhà đầu tư, dẫn đến làm giảm sự cạnh tranh, minh bạch trong lựa chọn nhà góp vốn đầu tư đồng thời, tiềm ẩn rủi ro, lãng phí, thất thoát và chọn nhà đầu tư không còn đủ tố chất thực thi dự án. Việc công bố dự án, danh mục dự án Bất Động Sản chưa được tiến hành nghiêm túc, công khai.
Việc giám sát trong quá trình tiến hành hợp đồng còn lỏng lẻo, dẫn đến chất lượng thường không đảm bảo, sụt lún, xuống cấp trầm trọng nhưng không được khắc phục kịp thời. Bên cạnh đó, trở ngại về nguồn vốn để xúc tiến việc sẵn sàng và tham gia góp vốn đầu tư theo các Dự Án BĐS PPP được xem như là nút thắt chính trong tiến trình thực hiện đầu tư theo quy mô này.
Ngoài ra, còn xuất hiện các bất cập về mức phí, vị trí đặt trạm thu phí chưa phù hợp, chưa đảm bảo khoảng cách 70km; thời điểm thu phí chưa phù hợp; đồng thời, chưa có quy định rõ ràng và cụ thể về việc lựa chọn những dự án "nâng cấp, cải tạo" hay góp vốn đầu tư tuyến mới để xúc tiến theo hình thức hợp đồng BOT hay góp vốn đầu tư bằng nguồn vốn nhà nước dẫn tới việc người dân không có sự lựa chọn đối với những tuyến đường độc đạo…
Theo ông Phạm Quang Dũng, Chủ tịch Hội đồng quản trị Công ty CP Tasco, nhà đầu tư vẫn trông chờ một hiên chạy pháp lý thống nhất, hoàn thành xong về PPP. Luật PPP phát hành càng sớm thì vận tốc đầu tư của doanh nghiệp vào kết cấu hạ tầng càng nhanh.
Tạo hiên nhà pháp lý minh bạch
Để tính pháp lý trong hợp đồng PPP được nâng cao, đặc biệt quan trọng với các nhà đầu tư nước ngoài thì quy định cũng như kỹ năng xác định và phân bổ rủi ro đáng tiếc của các cơ quan nhà nước Việt Nam cũng phải được nâng cao.
Bà Vũ Quỳnh Lê, Phó cục trưởng Quản lý đấu thầu, Bộ Kế hoạch và Đầu tư, cho biết thêm Bộ đang hoàn thành xong để trình Chính phủ hồ sơ đề xuất kiến nghị xây dựng Luật Đầu tư theo phương thức đối tác công tư. Và nếu được Quốc hội thông qua chương trình xây dựng Luật, dự kiến có khả năng báo cáo giải trình Quốc hội cho ý kiến lần đầu thời khắc năm} 2020 hoặc 2021.
Luật về góp vốn đầu tư theo phương thức đối tác công tư cần quy định, cụ thể hoá các rủi ro đáng tiếc trong việc xúc tiến dự án PPP trên nguyên tắc "rủi ro sẽ tiến hành phân chia cho bên có khả năng tốt nhất để điều hành quản lý rủi ro đáng tiếc đó."
Bộ Kế hoạch và Đầu tư cho biết, Luật Đầu tư theo mô hình đối tác công tư sẽ tập trung đến giải quyết 1 số nhóm sự việc chính gồm: nâng cao hiệu quả đầu tư; trách nhiệm điều hành quản lý nhà nước riêng với Dự Án BĐS PPP; công khai, minh bạch thông tin trong quy trình đầu tư; trình tự, thủ tục đầu tư; giải pháp thu hút đầu tư; tính pháp lý của hợp đồng PPP.
Nhiều quyết sách mới dự kiến đưa vào Luật Đầu tư theo mô hình đối tác chiến lược công tư sẽ làm thay đổi hẳn tư duy, cách thức làm dự án Bất Động Sản PPP như hiện nay. Ví dụ như cách lựa chọn dự án Bất Động Sản PPP, thay vì khi không thể thu xếp được nguồn lực nhà nước mới chuyển sang làm PPP như hiện nay, thì sẽ chọn các Dự Án BĐS tốt nhất, khả thi nhất để ưu tiên làm PPP, nếu thị trường không quan tâm mới quay lại sử dụng vốn nhà nước.
Thay vì điều hành dự án PPP theo đầu vào như lúc này bằng cách áp đặt sẵn công trình, dịch vụ, thì chuyển sang quản lý theo đầu ra bằng cách đưa ra các yêu cầu, tiêu chuẩn đầu ra của công trình, dịch vụ, để nhà góp vốn đầu tư có sự chủ động, sáng tạo, chịu trách nhiệm trong việc xúc tiến và chấp nhận nguyên tắc thị trường, lời ăn lỗ chịu…
Nhiều nhóm chính sách sẽ giúp minh bạch, công khai tối đa quá trình lựa chọn nhà đầu tư, thực hiện dự án Bất Động Sản PPP, đặc biệt là hợp đồng PPP. Khi toàn bộ tiến trình được minh bạch, thì sẽ dần không còn chỗ cho những tiêu cực, thông thầu và nhà đầu tư quốc tế cũng tiếp tục yên tâm tham gia các cuộc thầu minh bạch, sòng phẳng.
Bà Vũ Quỳnh Lê nhận định rằng Luật Đầu tư theo hình thức đối tác chiến lược công tư sẽ tạo dựng môi trường góp vốn đầu tư theo mô hình PPP với khung pháp lý cao nhất, hạn chế rủi ro về mặt thay đổi chính sách. Theo đó, Luật Đầu tư theo phương thức đối tác chiến lược công tư sẽ là cơ sở pháp lý để điều hành thống nhất các hoạt động đầu tư, trường hợp các pháp luật khác có quy định khác quy định của PPP thì thực hiện theo quy định của PPP. Trình tự, thủ tục đầu tư được quy định chặt chẽ, tương thích với tính chất dự án Bất Động Sản PPP, các loại hợp đồng, quy mô và cấp điều hành quản lý khác nhau, chú trọng việc cắt giảm thủ tục hành chính, đẩy mạnh việc phân cấp, từ đó nâng cao chất lượng chuẩn bị sẵn sàng góp vốn đầu tư của các Dự Án BĐS PPP...
Luật Đầu tư theo phương thức đối tác công tư được kỳ vọng sẽ tạo dựng một sân chơi bình đẳng giữa nhà nước và doanh nghiệp, hài hòa lợi ích giữa nhà nước, nhà đầu tư; đồng thời, sẽ tạo ra hiên chạy pháp lý thống nhất, minh bạch, thông thoáng, đủ sức hấp dẫn để nhà góp vốn đầu tư yên tâm tham gia các dự án PPP có vòng đời dài, nhiều rủi ro./.
Vietnam+
Không có nhận xét nào: